ΣΤΗΘΑΙΑ: ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΝΟΣ ΣΤΗΘΑΙΟΥ
ΣΤΗΘΑΙΑ
Το στηθαίο μπορεί να παίζει κάποιους ή όλους τους ρόλους που αναφέρονται παρακάτω:
1) Στοιχείο εγκιβωτισμού της μόνωσης ενός δώματος ή μαρκίζας.
2) Προστασία όσων κυκλοφορούν στο δώμα από πτώση.
3) Υπόβαση στερέωσης κάποιου κιγκλιδώματος.
4) Στοιχείο στερέωσης αντικειμένων (π.χ. κεραιών, μηχανημάτων κλπ).
5) Διακοσμητικό – αισθητικό ρόλο.
6) Κάλυψη κατασκευών ή μηχανημάτων από το να είναι ορατά και να αλλοιώνουν την αισθητική του κτιρίου.
7) Προστασία κάποιων στοιχείων από τον άνεμο.
8) Προστατευτικό ρόλο «στεγάστρου» για την αποξήλωση της στεγανωτικής στρώσης, ώστε να μην μπορεί να εισέλθει νερό από την περίμετρό της.
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΑΘΗ:
Το πλέον συνηθισμένο λάθος που γίνεται είναι το χτίσιμο στηθαίων με τούβλα ή τσιμεντόλιθους και μάλιστα υψίκορμων που πατούν κατευθείαν στην πλάκα οροφής.
Αυτό έχει τις παρακάτω συνέπειες:
 |
| ρωγμή στην εξωτ. όψη του στηθαίου από τη διαστολή της μόνωσης |
α) Ρηγμάτωση στην εξωτερική πλευρά του στηθαίου (όψη του κτιρίου) οριζόντια στο σημείο όπου το στηθαίο «πατάει» στην πλάκα οροφής, και συγκεκριμένα στο επίχρισμα.
Η ρωγμή αυτή δημιουργείται από την διαστολή των στρώσεων της μόνωσης λόγω των θερμοκρασιακών μεταβολών. Όταν (το καλοκαίρι ειδικά) διαστέλλεται η μόνωση σπρώχνει τα στηθαία με αποτέλεσμα να αποκολλά στην ουσία τα στηθαία από την πλάκα οροφής και να το μετακινεί ελάχιστα χιλιοστά. Την μικρομετακίνηση αυτή το επίχρισμα, λόγω μη επαρκούς ελαστικότητας, αδυνατεί να την παρακολουθήσει και επέρχεται ρήξη του.
 |
| Πάλι εξωτερική ρωγμή σε χτιστό στηθαίο |
β) Τα στηθαία καταπονούνται περισσότερο από κάθε άλλο στοιχείο του κτιρίου (με εξαίρεση τις καμινάδες) από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και τις θερμοκρασιακές μεταβολές. Όχι τυχαία λοιπόν τα επιχρίσματά του καταστρέφονται πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο σημείο του κτιρίου (πάλι με εξαίρεση τις καμινάδες).
Θερμοκρασιακές μεταβολές σημαίνουν συστολοδιαστολικές κινήσεις των στοιχείων και ελαστικές παραμορφώσεις.
Όταν οι ελαστικές παραμορφώσεις υπερβούν τα όρια ελαστικότητας των δομικών υλικών του κατασκευαστικού στοιχείου, δημιουργούνται ρωγμές. Από τις ρωγμές εισέρχονται νερά της βροχής, τα οποία σταδιακά διαβρώνουν (αλλοιώνουν δηλαδή τη χημική σύσταση των υλικών ή διαρρηγνύουν της μηχανική τους συνέχεια) το κατασκευαστικό στοιχείο και εν προκειμένω, τα στηθαία.
Τα επιχρίσματα συνεπώς αποσαθρώνονται και, όχι σπάνια, ολόκληρα τα στηθαία στις γωνίες και όχι μόνο (ειδικά αν έχουν μεγάλα μήκη) κυριολεκτικά θραύονται.
γ) Σε περίπτωση ισχυρού σεισμού συνήθως σπάνε κοντά στις γωνίες αλλά και σε άλλα σημεία (πιο σπάνια).
δ) Οπές που ανοίγονται για τη στερέωση κεραιών, ή σωλήνων στήριξης ή για άλλες χρήσεις, κυριολεκτικά δημιουργούν πληγές στα πλευρά του στηθαίου, μέσα από τις οποίες εισχωρούν όμβρια και κατακρημνίζονται προς τη βάση του, δημιουργώντας υδρογέφυρα στη στεγανωτική στρώση.
Ειδικά όταν έχουμε στηθαίο χτισμένο από τσιμεντόλιθους η προσπάθεια διάνοιξης μιας μικρής οπής μπορεί να καταλήξει σε μια μεγάλη τρύπα.
 |
| Ισχυρή διάβρωση στηθαίου από ελλιπή στεγανοποίησή του αλλά και από πλημμυρισμένο δώμα |
ε) Ρηγματώσεις με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα δημιουργούνται και στις στέψεις των στηθαίων. Ως υλικό για τη στέψη συνήθως χρησιμοποιούνται μαρμαροποδιές. Παλαιότερα και πλάκες (ταρατσόπλακες από τσιμεντοκονίαμα ή μαλτεζόπλακες, ακόμη πιο παλιά).
Μόνιμα σχεδόν τόσο οι πλάκες όσο και οι μαρμαροποδιές τοποθετούνται με λάσπη είτε σφηνωτά (δηλαδή η μία να ακουμπάει στην άλλη, είτε αφήνοντας αρμό, ο οποίος όμως σφραγίζεται με αρμοκονίαμα και όχι με ελαστική σφράγιση!) Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν πάντα (ειδικά όταν έχουμε το μήκος των στηθαίων να υπερβαίνει τα 4 ή 5 μέτρα ) η αποκόλληση των μαρμαροποδιών και η αποκόλληση ή έστω ρηγμάτωση των αρμών ή και των πλακών όπου έχουμε τέτοιες.
Ένας δυνατός άνεμος μπορεί να παρασύρει τις στέψεις που έχουν αποκολληθεί και να τις πετάξει στο δρόμο. Φονικά περιστατικά έχουν αναφερθεί στο παρελθόν και θα αυξάνουν όσο τα κτήριά μας παλιώνουν και ο πληθυσμός αλλά και η πυκνότητα των ανθρώπων στην πόλη αυξάνεται.
ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Όταν τοποθετούμε μαρμαροποδιές ως στέψη σε στηθαίο δώματος ή βεράντας αυτό θα πρέπει να γίνεται με τη χρήση κόλλας πλακιδίων και με απόσταση 3-5mm της μίας μαρμαροποδιάς από την άλλη.
Ο αρμός που θα σχηματισθεί θα πρέπει να σφραγίζεται με ελαστικό αρμοσφραγιστικό υλικό (κατά προτίμηση πολυουρεθανική μαστίχη) αν και ως τρόπος στέψης συνιστούμε να αποφεύγεται.
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, ρηγμάτωση στη στέψη του στηθαίου σημαίνει σίγουρη εισροή στο εσωτερικό του και κατά συνέπεια σταδιακή διάβρωσή του, μέχρι και παράκαμψη της υγρομονωτικής στρώσης – υδρογέφυρα.
Αυτό που ονομάζουμε διάβρωση παρουσιάζεται ως αποσάθρωση – τμηματικές αποκολλήσεις των επιχρισμάτων.
Οι αποκολλήσεις αυτές προκαλούνται τόσο από το σχηματισμό μακρομοριακών κρυσταλλικών αλάτων (ως αποτέλεσμα των χημικών αντιδράσεων που προκαλούνται από τη μεταφορά υδροδιαλυτών αλάτων και οξέων, που παρασέρνει το νερό και μεταφέρει μέχρι τα εξωτερικά σημεία των δομικών στοιχείων, όπου και εξατμίζεται, και των χημικών στοιχείων που βρίσκονται στα σημεία εξάτμισης), όσο και από παγοπληξία.
 |
| Σπάσιμο στηθαίου στη γωνία. Το συγκεκριμένο πρόβλημα προέκυψε από το ό,τι το στηθαίο αριστερά ανήκει στο διπλανό δώμα ενώ το δεξί όχι. Δεν προέκυψε από σεισμό. |
Η παγοπληξία (βλ. σχετικό λήμμα) καταστρέφει τα επιχρίσματα με τον εξής μηχανισμό: όταν νοτίσει από νερό ένα δομικό υλικό, και στο συγκεκριμένο το επίχρισμα, και η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας πέσει κάτω από τους 0οC τότε το νερό παγώνει. Όταν το νερό μετατρέπεται σε πάγο αυξάνει τον όγκο του 9-10%. Η διόγκωση αυτή στο νοτισμένο επίχρισμα το οδηγεί στην αποκόλλησή του.
Για όλους του παραπάνω λόγους και όχι μόνο, συστήνεται η δημιουργία στηθαίων από σκυρόδεμα, τα οποία μάλιστα θα πρέπει να αποτελούν συνέχεια με την πλάκα οροφής ή δαπέδου βεράντας (μονομπλόκ).
Αν δεν μπορούν να πέσουν μονομπλόκ τότε θα πρέπει να ενώνονται με την πλάκα αφού βλητρωθούν σίδερα με εποξικές ρητίνες τα οποία και θα τα συνδέσουν μ’ αυτήν.
 |
| καταστροφικές επιπτώσεις από αρμό μαρμαροποδιάς σε στέψη μικρού στηθαίου |
Τα στηθαία δεν πρέπει να είναι υψίκορμα για την αποφυγή (λόγω μεγάλης μάζας) ρηγματώσεων, καθώς επίσης θα πρέπει να διακόπτονται από αρμούς διαστολής. Σε περίπτωση που είναι επιθυμητό το υψίκορμο στηθαίο τότε θα πρέπει η βάση του να είναι από σκυρόδεμα μέχρι του ύψους 30-40 cm πάνω από την κατάληξη του τελικού δαπέδου της μόνωσης, διαμορφώνοντας εξοχή προς το εσωτερικό του δώματος με νεροσταλάκτη (για την προστασία από την άμεση έκθεση της κάθετης απόληξης της στεγανωτικής στρώσης επί του στηθαίου, στα όμβρια) και και από εκεί και πάνω μπορεί να χτισθεί με τούβλα.
Η στέψη του στηθαίου πρέπει να διαμορφώνεται κατά την κατασκευή του και να αποτελεί ενιαίο τμήμα του στηθαίου κι όχι πρόσθετο οικοδομικό στοιχείο. Η διαμόρφωση της στέψης πρέπει να είναι τέτοια έτσι ώστε:
α) να λειτουργεί ως στέγαστρο για την κάθετη απόληξη της στεγανωτικής στρώσης επί αυτού.
β) να αποφεύγεται η διαβροχή από τα όμβρια της εσωτερικής του όψης.
γ) να εκτονώνει τα όμβρια από τη στέψη στο δώμα με κλίση προς αυτό και με ειδική διαμόρφωση νεροσταλάκτη.
 |
| ρωγμές και υγρασίες σε στηθαίο από πλημμελή συντήρηση και στεγανοποί- ησή του |
Η στεγανοποίηση της στέψης αλλά και όλων των επιφανειών του στηθαίου που είναι εκτεθειμένες στη βροχή ή σε επαφή με νερό (που κυλάει) κρίνεται επίσης απαραίτητη για την μακροβιότητά του.
Ως στεγανοποιητικό υλικό προστασίας από τη διάβρωσή του, προτείνουμε είτε διεισδυτικό, κρυσταλλικού τύπου τσιμεντοειδές στεγανωτικό υλικό (με εφαρμογή τις πρώτες μέρες κατασκευής του ως ιδανικό χρόνο), είτε συμβατικού τύπου στεγανωτικό τσιμεντοειδούς βάσεως υλικό δύο συστατικών είτε ελαστικό στεγανωτικό τσιμεντοειδές. Επίσης η χρήση στεγανωτικών μάζης ή ρευστοποιητών κατά τη μίξη των υλικών σκυροδέτησης συστήνεται ανεπιφύλακτα. Η θερμομόνωση του στηθαίου το προστατεύει επιπλέον από τις καιρικές συνθήκες και παράλληλα αποκλείει θερμογέφυρα στον από κάτω κατοικήσιμο χώρο.
Γιώργος Μαυρουλέας
(Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων ή τμήματος αυτών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα)