ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΥΓΡΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΟΦΗ
Ι. ΣΕ ΠΛΗΜΜΥΡΙΣΜΕΝΟ ΔΩΜΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ
α) Η μορφή των συμπτωμάτων.
 |
| Εκτεταμένες υγρασίες όπως φαίνονται στην απόληξη του δώματος. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το από κάτω μπαλκόνι. |
Το νερό κατά την κίνησή του μεταφέρει υδροδιαλυτά άλατα (ή βοηθάει στη δημιουργία τους)που βρίσκονται μέσα στο σκυρόδεμα και τα δομικά υλικά που διαπερνά, τα οποία αποθέτονται πάνω στην επιφάνεια (της οροφής του από κάτω ορόφου εν προκειμένω) όταν αυτό εξατμίζεται. Γι’ αυτό το λόγο ο χρωματισμός των επιφανειών αλλάζει δημιουργώντας συνήθως υποκίτρινες (σχεδόν ώχρα) κηλίδες περίπου στρογγυλές ή ελλειψοειδείς. Το χρώμα πολλές φορές είναι και υποπράσινο ή υπόλευκο.
Άλλες φορές παρουσιάζεται υπό τη μορφή χιονιού καθώς οι συνεχείς αποθέσεις λευκών κρυσταλλικών αλάτων δημιουργούν αυτή την εικόνα.
Τέλος μπορεί να παρουσιάζει χρώμα που πλησιάζει αυτό της σκουριάς και που πιθανότητα να οφείλεται στην οξείδωση του σιδηρού οπλισμού και σε σκωρία που παρασύρεται από το νερό.
Είναι γνωστό πως το νερό έχει την τάση να μεταπηδήσει από την υγρή στην αέρια κατάσταση, κυρίως στις μέσες και υψηλές θερμοκρασίες. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διαπίδυση και είναι η βασική αιτία που δεν επιτρέπεται να βάψουμε ή να εφαρμόσουμε (υδρόφοβα κυρίως) υλικά πάνω σε νοτισμένες επιφάνειες.
Κατά τη διαπίδυση, στην περίπτωση που το χρώμα παρουσιάζει ικανή πυκνότητα, ελαστικότητα και συνοχή, «φουσκώνει» (κάποιες φορές δημιουργεί και ζάρες) και μάλιστα συγκεντρώνεται νερό μέσα σ’ αυτά τα φουσκώματα που αν τα τρυπήσεις αρχίζει να ρέει.
Πιο σύνηθες σύμπτωμα και κυρίως λόγω της μειωμένης πυκνότητας και συνοχής της χρωματικής επιφάνειας, είναι η τελευταία να απολεπίζεται και να πέφτει σε πολύ μικρές φολίδες αποκαλύπτοντας το επίχρισμα ή το σκυρόδεμα που έχει επικαλύψει.
[Το κρακελάρισμα της βαφής στην οροφή και συγκεκριμένα όταν αυτό έχει τη μορφή ρωγμής και διπλώματος-ρολαρίσματος των χειλέων της ρωγμής εκατέρωθεν της δεν οφείλεται σε υγρασία από το δώμα αλλά σε πλημμελείς συνθήκες εφαρμογής της βαφής.]
Όταν το νερό ρέει, όπως είπαμε και προηγουμένως, μεταφέρει υδατοδιαλυτά άλατα τα οποία αποθέτονται στην επιφάνεια εξάτμισης. Κατά την κίνησή τους όμως αυτή αρκετές φορές αντιδρούν με άλλα άλατα ή οξέα ή βάσεις δημιουργώντας μεγάλα μακρομοριακά άλατα τα οποία αδυνατούν, λόγω του όγκου τους να διέλθουν μέσα από τους πόρους των υλικών και να καταλήξουν στην εξωτερική επιφάνεια. Εναποθέτονται συνεπώς στο εσωτερικό των δομικών στοιχείων. Σ’ αυτό το στάδιο όμως δε σταματά και η δραστηριότητά τους, αντιθέτως αντιδρούν χημικά με διπλανά τους μόρια δημιουργώντας νέα μακρομοριακά κρυσταλλικά άλατα τα οποία με τη διεύρυνση του όγκου τους αποσαθρώνουν το δομικό υλικό μέσα στο οποίο αναπτύσσονται.
Κατ’ αυτό τον τρόπο δημιουργείται η απολέπιση και αποσάθρωση των εξωτερικών στρωμάτων των επιχρισμάτων, σύμπτωμα και αυτό συνεπώς υγρασίας.
Η αποσάθρωση των επιχρισμάτων στην πάνω περίπτωση δε γίνεται απότομα αλλά σταδιακά. Όταν έχουμε απότομη πτώση των επιχρισμάτων της οροφής τότε το πρόβλημα οφείλεται στη διάβρωση του σιδηρού οπλισμού, η οποία οδηγεί στη διόγκωση του σιδήρου, στη θραύση της επικαλυπτικής στρώσης σκυροδέματος, με αποτέλεσμα την άσκηση πίεσης στη στρώση του επιχρίσματος και την αποκόλλησή του. Συνήθως η αποκόλληση αυτή δεν είναι πλήρης αλλά παρουσιάζει την εικόνα τμημάτων μικρού πλάτους (5-10 cm) με σαφώς μεγαλύτερο μήκος –«φέτες»- του επιχρίσματος κάτω ακριβώς από τα σίδερα του οπλισμού.
Αν το δώμα είναι φυτεμένο (roof garden) τότε οι κηλίδες της υγρασίας συνήθως έχουν καφέ χρώμα. Η αιτία βρίσκεται στο χώμα που παρασύρεται και αποθέτεται στην επιφάνεια εξάτμισης.
 |
| Εμφάνιση σταλακτίτη κάτω από μαρκίζα |
Όταν έχουμε εκτόνωση νερού από συγκεκριμένο σημείο της οροφής για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τότε η συνεχής απόθεση αλάτων δημιουργεί σταλακτίτες ίδιας υφής, σχήματος και σύνθεσης με τους αντίστοιχους των σπηλαίων. Μάλιστα σε κατασκευές παραμελημένες, στο σημείο που οι σταγόνες του νερού συναντούν το έδαφος σχηματίζονται και σταλαγμίτες.
Τέλος, ένα σύμπτωμα υγρασίας είναι και το σε ακανόνιστα σχήματα υπογάλαζο σκίασμα της οροφής.
Η εμφάνιση μυκήτων (μαύρα στίγματα), οι υποκίτρινες κηλίδες πολύ μικρής διαμέτρου (το πολύ 2 εκατοστών), ή σταγονίδια καθαρού νερού που φαίνονται ως ίδρωμα της οροφής (μόνο τους χειμερινούς μήνες) και οι σκοτεινές γραμμώσεις (που εμφανίζονται κυρίως όταν έχρι τοποθετηθεί το θερμομονωτικό υλικό κάτω από την πλάκα σκυροδέματος της οροφής) είναι προβλήματα που οφείλονται σε έλλειψη θερμομόνωσης ή σε πλημμελή θερμομόνωση ή σε θερμογέφυρες και όχι σε υγρασίες από το εξωτερικό περιβάλλον.
Επίσης αν έχουμε μία μόνιμα νοτισμένη επιφάνεια (η οποία ίσως και να επεκτείνεται) τότε πρέπει να ανησυχούμε για πιθανή διαρροή σωλήνων νερού.
β) Συνήθη σημεία εμφάνισης της υγρασίας.
 |
| Εδώ το νερό περνάει πίσω από την ορθομαρμάρωση της μετώπης και καταστρέφει το χρώμα και το επίχρισμα νοτί- ζοντάς το. |
Η εκτόνωση υγρασιών από ένα πλημμυρισμένο δώμα γίνεται κυρίως από σημεία στα οποία έχουμε τρυπήσει την πλάκα σκυροδέματος για να περάσουν σωλήνες ή καλώδια, καθώς και στα σημεία όπου η πλάκα συναντά στηθαία ή τοίχους του δώματος του κλιμακοστασίου.
Σε ότι αφορά τις σωληνώσεις, και τέτοιες είναι οι σωλήνες υδρορροών, εξαερισμού, ηλιακών θερμοσιφώνων, ηλεκτρολογικές σωλήνες και καλώδια που περνούν μέσα από την πλάκα και τη μόνωση, καμινάδες κλπ, συνήθως έχει ανοιχθεί οπή στην πλάκα, η οποία οπή δεν σφραγίσθηκε με μη συρρικνούμενα κονιάματα αλλά με απλό τσιμεντοκονίαμα. Κατά την αφυδάτωσή τους όμως τα κοινά τσιμεντοκονιάματα συρρικνώνονται με αποτέλεσμα τη ρηγμάτωσή τους και την απώλεια οποιασδήποτε δυνατότητας αντίστασης στο νερό, το οποίο βρίσκει αυτό το σημείο ελάχιστης αντίστασης για να εισχωρήσει.
Σ’ ένα πλημμυρισμένο δώμα με παλαιά μόνωση λοιπόν και επειδή το νερό διαχέεται (λόγω του ό,τι είναι αυτοεπιπεδούμενο ως υλικό) στο σύνολο σχεδόν της επιφανείας του δώματος, το συνηθέστερο σημείο εμφάνισης είναι γύρω από τέτοιες σωλήνες (πάντα κοιτώντας στην οροφή, του ακριβώς από κάτω ορόφου). Η μορφή που παίρνει είναι αυτής της κηλίδας που δημιουργεί ένα «στεφάνι» στα σημεία της οροφής γύρω από τις σωληνώσεις που αναφέραμε.
Το αμέσως συνηθέστερο σημείο εμφάνισης υγρασιών βρίσκεται στο σημείο που τα στηθαία ή οι τοίχοι του δώματος του κλιμακοστασίου πατούν επί της πλάκας σκυροδέματος. Εκεί και λόγω της αυτοεπιπεδότητας πάλι του νερού αυτό βρίσκει ελάχιστη αντίσταση να περάσει μέσα από το κονίαμα συγκόλλησής τους στην πλάκα. Στην εξωτερική πλευρά των στηθαίων συνεπώς θα δούμε πιθανότατα σημάδια από την εκτόνωση, του νερού.
Η μορφή που παίρνει είναι επιμήκεις κηλίδες ή μορφή χιονιού που ακολουθούν την περιμετρική απόληξη της πλάκας σκυροδέματος (συνήθως από 10 – 20 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια της μόνωσης) ή (συνηθέστερα) σκουρόχρωμες γραμμώσεις που υποδηλούν παλαιότερη ροή νερού. Στην περίπτωση βέβαια που ρέει νερό απ’ αυτό το σημείο τα πράγματα απλοποιούνται ως προς την απόφανση του αν η μόνωση του δώματος έχει πλημμυρίσει ή όχι.
Ανεβαίνοντας κάποιος στην ταράτσα μιας οικίας με πλημμυρισμένη μόνωση, αρκετά συχνά θα διαπιστώσει πως στο ύψος του τελευταίου πλατύσκαλου πριν εξέλθουμε σ’ αυτή, στους τοίχους του κλιμακοστασίου, εμφανίζονται κάποια ή όλα από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν.
Μία μόνωση μπορεί να έχει πλημμυρίσει και εντούτοις να μην παρουσιάζει σημεία εκτόνωσης για διάφορους λόγους που δε θα αναλυθούν εδώ. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο εντοπισμός του προβλήματος γίνεται ελέγχοντας αν στην εσωτερική βάση του περιμετρικού στηθαίου και των τοίχων του δώματος του κλιμακοστασίου, εμφανίζεται ανερχόμενη υγρασία.
γ) Αίτια
Το πλημμύρισμα μιας μόνωσης οφείλεται είτε σε γήρανση της στεγανωτικής στρώσης, είτε σε πλημμελή κατασκευή, είτε σε υδρογέφυρες από στηθαία, τοίχους ή σωληνώσεις, είτε από βουλωμένη υδρορροή, είτε από μεταγενέστερους τραυματισμούς, είτε από χημικές ή θερμικές αλλοιώσεις της στεγανωτικής στρώσης, και που έχουν ως αποτέλεσμα την είσοδο νερού κάτω από τα στεγανωτικά φύλλα και το πλημμύρισμα του υλικού των κλίσεων ή και της θερμομονωτικής στρώσης αν αυτά υπάρχουν.
Από τις συνηθέστερες αιτίες πλημμυρισμού μιας μόνωσης είναι οι τραυματισμοί μετά την κατασκευής της, (κυρίως κατά την τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων) και η πλημμελής εφαρμογή ή και επιλογή των στεγανωτικών υλικών.
Με τον όρο «πλημμελή» εκφράζονται όλα τα πιθανά λάθη της εφαρμογής της στεγανωτικής στρώσης, οι καιρικές συνθήκες εφαρμογής της, η λανθασμένη επιλογή των υλικών, η λανθασμένη διάστρωση των υλικών και η κακή ποιότητα των υλικών, η μη τήρηση των κανόνων και προδιαγραφών των υλικών ως προς τη σχετική υγρασία του υποστρώματος, τη συμβατότητά τους με αυτό, την υφή της επιφάνειας του υποστρώματος κλπ. Με τον όρο όμως «πλημμελή» εννοούμε και τη λανθασμένη μελέτη εφαρμογής που δεν έχει λάβει υπόψη της και δεν έχει δώσει τεχνικές λύσεις για τις πιθανές υδρογέφυρες. Σημεία δηλαδή από τα οποία το νερό από τα όμβρια μπορούν να παρακάμψουν τις στεγανωτικές στρώσεις.
Τέλος σε κεκλιμένες στέγες με κεραμοσκεπή ένα συνηθισμένο λάθος είναι η απουσία σημείων εκτόνωσης του νερού που λόγω του ανέμου ή σπασμένων κεραμιδιών θα περάσει κάτω από αυτά. Τα νερά λόγω των κλίσεων συσσωρεύονται στην κατάληξη της στέγης και δημιουργούν εκτεταμένες υγρασίες στις μετώπες και στα σημεία της οροφής που γειτνιάζουν με αυτές.
Γιώργος Μαυρουλέας
(Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων ή τμήματος αυτών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα)