ΥΓΡΑΣΙΕΣ ΣΕ ΤΟΙΧΟ. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
α)Μορφή εμφάνισης
Οι υγρασίες στους τοίχους ως προς το χρωματισμό ή την εκδήλωση σχηματισμών αλάτων διαφοροποιείται ελαφρά από αυτή των δωμάτων. Διαφοροποιείται κυρίως ως προς το σχήμα των συμπτωμάτων και ασφαλώς ως προς τη γενεσιουργό τους αιτία. Ένα σύμπτωμα υγρασίας που μπορούμε να δούμε σε τοίχους αλλά σχεδόν ποτέ στα δώματα, είναι ο διαφορετικός χρωματισμός που προκύπτει όταν οι υγρασίες οφείλονται σε λύματα από σπασμένους αγωγούς, σωλήνες ή φρεάτια αποχέτευσης ή και από μη στεγανούς παρακείμενους βόθρους. Ο χρωματισμός σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πράσινος και καφέ με μαύρες κηλίδες ή στίγματα με χαρακτηριστική δυσοσμία αν και αυτή δεν συνοδεύει πάντα τα συμπτώματα. Όχι σπάνια (ειδικά αν έχουμε ροή νερού από λύματα) επικάθεται στα σημεία εισροής και γλίτσα.
β) Σημεία εμφάνισης και αιτίες
Παγοπληξία: Στην εξωτερική πλευρά των εξωτερικών τοίχων (τις περισσότερες φορές σε κόγχες-γωνίες) όταν τα συμπτώματα έχουν τη μορφή απολέπισης του επιχρίσματος, η συνηθέστερη αιτία είναι η μη επαρκής στεγανότητα του συμβατικού επιχρίσματος με στεγανωτικές βαφές, με αποτέλεσμα να νοτίζει και όταν η θερμοκρασία πέφτει στους μηδέν ή κάτω από τους μηδέν βαθμούς Κελσίου, να παγώνει και να αποσαθρώνεται λόγω της διόγκωσης του πάγου (περίπου 10 %). Άξιο αναφοράς εδώ είναι και η μη ύπαρξη φράγματος υδρατμών από την εσωτερική πλευρά της οικίας. Αυτό έχει ως αναμενόμενο αποτέλεσμα να είναι διαπερατοί οι τοίχοι από τους εσωτερικά παραγόμενους υδρατμούς και να έχουμε σημεία δρόσου κοντά στην εξωτερική τους επιφάνεια. Πάλι σε περίπτωση παγετού η δρόσος θα διογκωθεί κατά την πήξη της και θα αποσαθρώσει το δομικό υλικό στο οποίο εγκλωβίζεται.
Στην εξωτερική πλευρά των εξωτερικών τοίχων λόγω της ίδιας αιτίας (μη επαρκής στεγανότητα της βαφής ή απουσία της) το νερό εισχωρεί στο επίχρισμα και εκτονώνεται λίγο πιο κάτω. Αν το επίχρισμα μάλιστα έχει αποσαθρωθεί («κουφώσει»), τότε η εκτόνωση γίνεται από χαμηλότερες ρωγμές, τα δε συμπτώματα έχουν τη μορφή λευκών αλάτων κατά την κατεύθυνση της ροής.
Στην περίπτωση που μόλις αναφέραμε η αιτία μπορεί να βρίσκεται και σε εκτόνωση νερών από πλημμυρισμένο δώμα ή από εγκλωβισμένα νερά στην κατάληξη κεραμοσκεπής. Επίσης, συνηθισμένη αιτία είναι η είσοδος νερού από ρηγματώσεις στα σημεία επαφής της τοιχοποιίας με τα δοκάρια ή τα υποστυλώματα από σκυρόδεμα. Οι ίδιοι λόγοι που περιγράφονται σε αυτή την παράγραφο μπορούν να δημιουργούν προβλήματα και στην εσωτερική πλευρά της τοιχοποιίας. Τα σημεία εμφάνισης συνήθως είναι στα σημεία επαφής των δοκαριών με την τοιχοποιία (κάθιση της τελευταίας από σταδιακή συρρίκνωση του κονιάματος κατά την αφυδάτωσή του ή από αποκόλληση λόγω σεισμού ή έντονων κραδασμών) καθώς και κατά μήκος του σενάζ. Επειδή η εξωτερική τοιχοποιία τις περισσότερες φορές είναι διπλή, το νερό που εισέρχεται ρέει από τη εσωτερική πλευρά της εξωτερικής οπτοπλινθοδομής και καταλήγει στο σενάζ, όπου συσσωρεύεται και καθίσταται η αιτία για εμφάνιση υγρασιών κατά το μήκος του.Ειδικά για τις εξωτερικές όψεις πολύ συχνή εμφάνιση υγρασιών έχουμε και στις σκοτίες. Τα όμβρια εισέρχονται από τριχοειδείς ρωγμές τόσο στις ακμές των σκοτιών όσο και στον αρμό μεταξύ της έτοιμης σκοτίας και του επιχρίσματος και δημιουργεί κηλίδες και απολεπίσεις του επιχρίσματος σε συνδυασμό με παγετό.
Επίσης σημαντική αιτία για την εμφάνιση υγρασιών αποτελούν οι ρωγμές από πολύ μεγάλα πάχη συμβατικού επιχρίσματος ή οι ρωγμές που δημιουργούνται στην εξωτερική όψη στα σημεία του υποστρώματος όπου έχουμε διαφοροποίηση υλικών και συνεπώς διαφοροποιήσεις τόσο του μέτρου ελαστικότητάς του όσο και του συντελεστή γραμμικής διαστολής.Συνηθέστερη μορφή υγρασιών στις τοιχοποιίες είναι η ανερχόμενη υγρασία. Η μορφή που παίρνει είναι αυτή της εκτόνωσης αλάτων ή του αποχρωματισμού ή της αποκόλλησης του χρώματος ή με αποσαθρώσεις της εξωτερικής στοιβάδας των επιχρισμάτων σε ακανόνιστη κυματοειδή γραμμή παράλληλη με το δάπεδο. Το ύψος της κυμαίνεται από λίγα εκατοστά και μπορεί να φτάσει μέχρι και το ενάμιση σπανίως και τα δύο μέτρα.
Η αιτία βρίσκεται στην επαφή της βάσης της τοιχοποιίας με νερό, το οποίο, λόγω των τριχοειδών δυνάμεων ανυψώνεται μέσω των δομικών υλικών και κάποια στιγμή εξατμίζεται. Στην κίνησή του αυτή το νερό παρασέρνει άλατα που αποθέτονται στα σημεία εξάτμισης. Τα άλατα αυτά στην πορεία τους αντιδρούν χημικά με άλλα στοιχεία και δημιουργούν μεγαλύτερους μοριακούς δεσμούς αλάτων με αποτέλεσμα την σταδιακή αποσάθρωση των δομικών υλικών.
Αποσάθρωση των δομικών υλικών έχουμε και όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος πέσει κάτω από τους μηδέν βαθμούς Κελσίου, λόγω της διόγκωσης του νερού μέσα στη μάζα τους.
Ανερχόμενες υγρασίες συναντούμε συνήθως σε τοίχους υπογείων (πιο συχνά όταν αυτά βρίσκονται σε πρανή εδάφη), στη βάση της εξωτερικής πλευράς των εξωτερικών τοίχων (ειδικά όταν έρχονται σε επαφή με χώμα ή κυβόλιθους), σε τοίχους που χρησιμεύουν ως στηθαία για σκάλες, σε βεράντες και γενικά σε οποιοδήποτε τοίχο που έρχεται άμεσα σε επαφή με υγρασία στη βάση του, χωρίς να έχει ληφθεί μέριμνα για την απομόνωσή της.
Συχνό φαινόμενο είναι η εμφάνιση υγρασιών στη βάση παραθύρων ή εξωθύρων. Η αιτία βρίσκεται σε πλημμελές σφράγισμα των κουφωμάτων στην επαφή τους με το επίχρισμα ή τη μαρμαροποδιά (εφαρμογή ακατάλληλου σφραγιστικού υλικού ή κακής ποιότητας υλικού ή εφαρμογή πάνω σε σκόνη ή νοτισμένο υπόστρωμα, και χωρίς χρήση primer, ή ασυνεχής σφράγιση). Δεύτερη αιτία είναι η μη σωστή σφράγιση της μαρμαροποδιάς είτε από την άνω πλευρά της είτε από την κάτω, με αποτέλεσμα να εισχωρεί νερό στο εσωτερικό της τοιχοποιίας.
Τρίτη αιτία είναι η ελλιπής στεγανότητα των συρόμενων κουφωμάτων στη διαδρομή τους κυρίως μέσα σε διπλή τοιχοποιία.
Τέταρτη αιτία είναι η μη ορθή σφράγιση των υαλοπινάκων στις επαφές τους με τα κουφώματα. Οι υαλοπίνακες αντί σφραγιστικού υλικού συχνά σφραγίζονται με κάποιο λάστιχο, το οποίο και στρεβλώνει σε μήκος χρόνου αλλά και παρουσιάζει ασυνέχεια στην τοποθέτησή του.
Οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευασμένοι από τούβλα ελαφρού τύπου (όπως τα YTONG ή τα ALPHA BLOCK κλπ.) παρουσιάζουν σχεδόν πάντα υγρασίες όταν το σοβάντισμα γίνεται με το συμβατικό επίχρισμα. Ο λόγος είναι απλός και βρίσκεται στο διαφορετικό μέτρο ελαστικότητας του ελαφρού τούβλου από το συμβατικό επίχρισμα, καθώς το πρώτο είναι πιο ελαστικό από το δεύτερο. Το αποτέλεσμα είναι να ρηγματώνεται λόγω της ακαμψίας του το επίχρισμα και κατ’ επέκταση η βαφή και να εισχωρεί νερό στην τοιχοποιία.
Η εμφάνιση μυκήτων (μαύρα στίγματα) σε δίεδρες ή τρίεδρες γωνίες ή σε δοκάρια ή υποστυλώματα, οι υποκίτρινες κηλίδες, ή σταγονίδια καθαρού νερού που φαίνονται ως ίδρωμα της τοιχοποιίας (μόνο τους χειμερινούς μήνες) και οι σκοτεινές γραμμώσεις είναι προβλήματα που οφείλονται σε έλλειψη θερμομόνωσης ή σε πλημμελή θερμομόνωση και όχι σε υγρασίες από το εξωτερικό περιβάλλον. Παρόμοιο πρόβλημα παρουσιάζουν και μη επαρκώς θερμομονωμένες καμινάδες, των οποίων οι σε μεγάλες ποσότητες υγροποιήσεις υδρατμών, από τη διαφορά θερμοκρασίας, προκαλούν υγρασίες σε γειτνιάζουσες τοιχοποιίες. Τα συμπτώματα όμως των υγρασιών που προκαλούν είναι κηλίδες υποκίτρινου χρώματος ή σπανιότερα πρασίνου και συνηθέστερα ακόμη άλατα υπό τη μορφή χιόνος (Ετριγγίτης). Σε λιθοδομές ή σε εμφανές τούβλο τα συμπτώματα υγρασίας είναι αρκετά συχνά και οφείλονται σε λανθασμένη τοποθέτηση ή αρμολόγηση κατά περίπτωση.
Σε περίπτωση που έχουμε εξωτερική επένδυση με ορθομαρμάρωση ή μεταλλικά διακοσμητικά τύπου Ital bond οι αιτίες εστιάζονται σε τρία κυρίως σημεία. Στην ανεπαρκή στεγανότητα των στέψεων, στην έλλειψη στεγανωτικών μεμβρανών πίσω από τις επενδύσεις αλλά και στην ανεπαρκή μελέτη και πλημμελή εφαρμογή πάνω από πρέκια παραθύρων ή θυρών αλλά και γενικότερα στην εκτόνωση των στεγανωτικών μεμβρανών, και κατά συνέπεια των ομβρίων, που κυλούν πίσω από τις επενδύσεις και πάνω στις μεμβράνες αυτές.
Γιώργος Μαυρουλέας
(Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων ή τμήματος αυτών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα)