ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΑ ΣΟΒΑΤΕΠΙ ΣΕ ΔΩΜΑΤΑ Ή ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ
Τα πιο συχνά προβλήματα που συνδέονται με τα σοβατεπί είναι τα παρακάτω:
1)αποκόλλησή τους από το υπόστρωμα
2)θραύεται ή προκαλούνται ρωγμές στο αρμοκονίαμα σύνδεσης των σοβατεπί μεταξύ τους
 |
| Η κοιλότητα στο άνω τμήμα των σοβατεπί προκάλεσε τις ανερχόμενες υγρασίες στον τοίχο. Αν είχε ληφθεί μέριμνα για να σφραγισθεί με περίσσιο υλικό, δεν θα εμφανιζόταν η κοιλότητα. |
3)εμφανίζεται μία σχεδόν παράλληλη ρωγμή λίγο πάνω από αυτά
4)στην άνω όψη των σοβατεπί και σε επαφή με τον τοίχο υπάρχει μικρή κοιλότητα
5)εμφανίζονται «πρασινίλες» κάτω από το σοβατεπί στην επαφή του με το δάπεδο.
Ανάλυση των αιτίων που προκαλούν τα παραπάνω προβλήματα:
1) Για την αποκόλλησή των σοβατεπί από το υπόστρωμά τους τα αίτια μπορεί να βρίσκονται στα παρακάτω:
α) σε μεγάλο μήκος σοβατεπί, χωρίς να μεσολαβεί αρμός διαστολής, είναι πολύ πιθανόν να εμφανισθεί αποκόλλησή τους από το υπόστρωμά τους
β) η κόλλα πλακιδίων που χρησιμοποιήθηκε δεν είχε τις κατάλληλες προδιαγραφές για εξωτερικό χώρο
γ) η κόλλα πλακιδίων αραιώθηκε με μεγαλύτερη ποσότητα νερού από την μέγιστη επιτρεπόμενη από τον παρασκευαστή της
δ) τα σοβατεπί κολλήθηκαν σε σαθρό υπόστρωμα
ε) τα σοβατεπί κολλήθηκαν σε έντονα απορροφητική επιφάνεια χωρίς αυτή προηγουμένως να έχει διαβραχεί και ίσως κάτω από υψηλές θερμοκρασίες
στ) τα σοβατεπί κολλήθηκαν σε επιφάνεια που είχε προηγουμένως διαβραχεί αλλά το ύδωρ στην επιφάνειά της δεν πρόλαβε να απορροφηθεί πριν την εφαρμογή
ζ) η κόλλα των πλακιδίων χρησιμοποιήθηκε ενώ είχε λήξει η μέγιστη επιτρεπόμενη ημερομηνία εφαρμογής
η) η κόλλα είχε μείνει ανοιχτή για μεγάλο χρονικό διάστημα και επηρεάστηκε από υψηλή υγρασία, ή βράχηκε (και στην ουσία καταστράφηκε) πριν την έναρξη των εργασιών
 |
| Τα σοβατεπί επικολλήθηκαν πάνω σε ελαστικό και μη απορροφητικό υπόστρωμα με συμβατική κόλλα, με αποτέλεσμα να αποκολληθούν |
θ) από την παρουσία ελαστικού υποστρώματος (πχ ελαστική ασφαλτική μεμβράνη ή ελαστικό επαλειφόμενο (οπλισμένο ή άοπλο) στεγανωτικό υλικό και δεν χρησιμοποιήθηκε ελαστική κόλλα
ι) από ελαττωματική κόλλα
ια) από ισχυρή σύνδεση του σοβατεπί πάνω στο δάπεδο, του οποίου (δαπέδου) οι συστολές και διαστολές παρέσυραν και το σοβατεπί. Ειδικά αν το δάπεδο ήταν η τελική στρώση μιας ανεστραμμένης μόνωσης οπότε οι συστολικές και διαστολικές κινήσεις του γίνονται εντονότερες.
ιβ) από αποκόλληση του υποστρώματος
ιγ) από επικόλληση των σοβατεπί σε τοίχο που έχει επενδυθεί με σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης (και άρα δέχεται όλα τα θερμικά φορτία αυξάνοντας τις συστολικές και διαστολικές μετακινήσεις των σοβατεπί αλλά και παράλληλα έχουμε ένα σχετικά ελαστικό υπόστρωμα)
ιδ) από κακής σύνθεσης συνδετικό κονίαμα (λάσπη) όταν το σοβατεπί είναι κυρίως από μάρμαρα
ιε) από έντονα σκονισμένο σοβατεπί (όταν αυτό είναι κυρίως από μάρμαρο και κολλιέται με απλή λάσπη) που δεν καθαρίστηκε προηγουμένως
ιστ) από μη σωστά αναμεμιγμένο ασβέστη μέσα στο συνδετικό κονίαμα – λάσπη συγκόλλησης των σοβατεπί (πάλι αναφερόμαστε κυρίως σε μαρμάρινα)
ιζ) από προχωρημένη ανερχόμενη υγρασία που μπορεί να οφείλεται σε πολλές παραμέτρους (εδαφική ή πλημμυρισμένη μόνωση κλπ)
ιη) από επίχρισμα που εφαρμόσθηκε σε μεγάλο πάχος και χωρίς «πεταχτό» ή χωρίς το τελευταίο να έχει σκληρυνθεί, στην προσπάθεια να εγκιβωτισθεί η στεγανωτική στρώση στην περίμετρό της, που ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο αφαιρέθηκε λωρίδα του παλαιού επιχρίσματος
ιθ) το επίχρισμα πλήρωσης ή αποκατάστασης της τομής που αναφέρθηκε ακριβώς στην πιο πάνω παράγραφο, εφαρμόσθηκε σε μη απορροφητική επιφάνεια και χωρίς τη χρήση κάποιας ρητίνης που ενισχύει την πρόσφυση των κονιαμάτων
κ) το επίχρισμα πλήρωσης ή αποκατάστασης της τομής περιείχε άμμο θαλάσσης που δεν είχε αποπλυθεί επιμελώς, προκειμένου να απομακρυνθεί το αλάτι
κα) από σοβατεπί που δεν είναι από απορροφητικό υλικό δηλαδή είναι μη πορώδης η επιφάνεια που θα συγκολληθεί και συνεπώς εμφανίζει μειωμένη πρόσφυση
κβ) από οξειδωμένο σίδερο που βρίσκεται πίσω από το σοβατεπί και με τη διόγκωσή του το παρέσυρε ή από ενανθράκωση σκυροδέματος τοπικά που στην ουσία αναφέρεται στον ίδιο λόγο.
κγ) από κόλλα που αναδεύτηκε με νερό εκ νέου, προκειμένου να δουλευτεί ξανά και να μην πεταχτεί.
2) Για τη θραύση ή την πρόκληση ρωγμών στο αρμοκονίαμα σύνδεσης των σοβατεπί μεταξύ τους τα αίτια μπορεί να είναι ίδια ακριβώς με τα παραπάνω, με επιπλέον:
α) την επικόλληση σοβατεπί σε τοίχο χτισμένο από ελαφρότουβλα (κυψελωτού κονιάματος), καθώς το υπόστρωμα είναι ελαστικό και μετακινείται με αποτέλεσμα την εμφάνιση ρωγμών
β) την επικόλληση σοβατεπί σε τοίχο από τσιμεντοσανίδα και συγκεκριμένα στα σημεία που βρίσκονται κοντά στις ενώσεις μεταξύ των φύλλων και στις οποίες κυρίως εμφανίζονται ελαφρές διαφοροποιήσεις των μετακινήσεων παρασύροντας τα (σοβατεπί).
γ) το αρμοκονίαμα σύνδεσης αναμίχθηκε με μεγάλη ποσότητα ύδατος
δ) από έντονη κρούση πάνω στο σοβατεπί.
 |
| Παρατηρείστε τη ρωγμή πάνω από το σοβατεπί. Η τομή έγινε πάνω από το ύψος των σοβατεπί και δεν αποκαταστάθηκε ορθά. Επιπροσθέτως το συγκεκριμένο δάπεδο βρίσκεται πάνω από ανεστραμμένη μόνωση. |
3) Για την εμφάνιση μίας σχεδόν παράλληλης ρωγμής με τα σοβατεπί λίγο πάνω από αυτά, τα αίτια βρίσκονται κυρίως:
σε παλαιότερη καθαίρεση λωρίδας του επιχρίσματος στη βάση των τοίχων ή των στηθαίων, προκειμένου να εγκιβωτισθεί η στεγανωτική στρώση. Η τομή αυτή για να μην εμφανισθεί η συγκεκριμένη ρωγμή, έπρεπε να γίνει λίγο πιο κάτω από το άνω τμήμα του σοβατεπί και σε κάθε περίπτωση πάνω από την τελική στάθμη του δαπέδου, έτσι ώστε να μην επιτρέπεται στα ύδατα να υπερκεράσουν τη στεγανωτική στρώση.
Όταν η τομή ή η καθαίρεση του επιχρίσματος γίνεται σε μεγαλύτερο ύψος από το σοβατεπί και επειδή ο αρμός διακοπής εργασιών μεταξύ παλαιού και νέου επιχρίσματος στη σύνδεσή τους ανοίγει, η ρωγμή είναι πλέον εμφανής και μάλιστα τις περισσότερες φορές και επικίνδυνη για παράκαμψη της στεγανωτικής στρώσης που έχει ανυψωθεί πίσω από το νέο επίχρισμα. Η παράκαμψη αυτή ονομάζεται «υδρογέφυρα» και μπορεί να αποτελέσει αιτία για τον πλημμυρισμό ενός δώματος ή βεράντας.
Οι κύριες αιτίες για την εμφάνιση της ρωγμής είναι οι παρακάτω και αρκετά συχνά μπορεί να συμβάλουν όλες ταυτόχρονα στο πρόβλημα:
α) αν στην επιφάνεια που αποκαλύπτεται από την καθαίρεση λωρίδος επιχρίσματος κατά την κατασκευή μιας μόνωσης, εφαρμόζεται ελαστική μεμβράνη ή ελαστικό επαλειφόμενο (οπλισμένο ή άοπλο) στεγανωτικό υλικό τότε το νέο επίχρισμα πλήρωσης της τομής (που ακολουθεί) παρασύρεται από τις έντονες μετακινήσεις του υποστρώματός τους και εμφανίζει ρωγμές και κάθετες και οριζόντιες. Αυτό συμβαίνει γιατί πάνω σε ελαστικό υπόστρωμα μπορούμε να επικολλήσουμε υλικό με ίδιο ή μεγαλύτερο μέτρο ελαστικότητας αλλά όχι το αντίθετο καθώς είναι βέβαιο πως αυτό θα εμφανίσει ρωγμές σε αρκετά σημεία (τουλάχιστον όσο δεν τοποθετηθεί κάποιο υλικό αποσύμπλεξης-διαχωρισμού. Ένα συμβατικό όμως επίχρισμα είναι αρκετά πιο άκαμπτο από μία ελαστική μεμβράνη ή ένα ελαστικό στεγανωτικό επαλειφόμενο υλικό. Για τούτο και είναι καλό να αποφεύγεται κάποιο ελαστικό στεγανωτικό υλικό για την περίμετρο.
β) το επίχρισμα πλήρωσης της τομής στη βάση των τοίχων προς εγκιβωτισμό της στεγανωτικής στρώσης, έγινε σε μία ή δύο στρώσεις χωρίς αυτές να προλάβουν να σκληρυνθούν όπως έπρεπε ή εφαρμόσθηκε σε μεγάλο πάχος. Η πλήρωση μιας τομής πρέπει να γίνει με τη δέουσα προσοχή ως προς τους χρόνους και τις τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούνται για οποιαδήποτε επιφάνεια που πρόκειται να επιχρισθεί. Δηλαδή, πρώτα το «πεταχτό» επίχρισμα, χωρίς περίσσεια ύδατος όπως συνηθίζεται αλλά αντιθέτως ενισχυμένο με ρητίνες πρόσφυσης, το οποίο αφήνουμε να σκληρυνθεί επαρκώς.
Προσοχή: καθαρίζουμε τα υπολείμματά του που έπεσαν στο δάπεδο. Κατόπιν σε επόμενες ημέρες ακολουθεί το επίχρισμα της κυρίως στρώσης στην ίδια ει δυνατόν αναλογία ανάμειξης των υλικών με το παλαιό επίχρισμα. Πριν όμως από την εφαρμογή του έχουμε φροντίσει να αποφύγουμε την πρόσφυση του επιχρίσματος στο δάπεδο, με την εφαρμογή είτε κάποιας αντικολλητικής ταινίας είτε με την επάλειψη του σημείου αυτού του δαπέδου με υλικό που θα εμποδίσει την πρόσφυση του επιχρίσματος. Τούτο γίνεται για να μην παρασυρθεί το επίχρισμα από τις συστολικές και διαστολικές κινήσεις του δαπέδου που είναι μάλιστα διαφορετικές από αυτές των τοίχων ή στηθαίων του. Αν το επίχρισμα έχει πάχος μεγαλύτερου των δύο εκατοστών τότε πρέπει η κύρια στρώση να γίνει σε δύο ή και περισσότερες στρώσεις με μέγιστο ανά στρώση πάχος τα 2 εκατοστά, και αφού η προηγούμενη έχει σκληρυνθεί επαρκώς. Διαφορετικά η αφυδάτωση που θα προκληθεί στο επίχρισμα θα μειώσει τον όγκο του, θα υποστεί δηλαδή συρρίκνωση και θα εμφανίσει ρωγμές. Τέλος ακολουθεί το επίχρισμα φινιρίσματος το οποίο θα πρέπει να είναι πιο ελαστικό από το αντίστοιχο της κύριας στρώσης, αφού προηγουμένως έχουμε διαβρέξει επαρκώς την επιφάνεια εφαρμογής του
 |
| Η τομή στον τοίχο για καθαίρεση του επιχρίσματος της βάσης του προς εγκιβωτισμό της στεγανωτικής στρώσης έγινε με γωνιακό τροχό σε ευθεία γραμμή. Αυτό θα προκαλέσει εμφάνιση ρωγμής λίγο πιο πάνω από το σοβατεπί (όπου ασφαλώς η τομή υπερβεί το ύψος του). |
γ) αν η τομή έχει γίνει σε ευθεία γραμμή με γωνιακό τροχό η εμφάνιση ρωγμής θεωρείται σχεδόν βέβαιη. Για την αποφυγή της θα πρέπει να επιχειρήσουμε να σκάψουμε σε αρκετά σημεία το παλαιό επίχρισμα που απέμεινε στα σημεία της τομής, ώστε να σχηματίζονται κοιλότητες που σπάνε αφενός την ευθεία γραμμή, επιτρέπουν δε την καλύτερη αγκύρωση-σύνδεση του νέου κονιάματος με το παλαιό. [Δεν πρέπει να λησμονούμε πως η συστολή ή διαστολή ενός σώματος εξαρτάται από το μήκος του.] Η τομή με γωνιακό τροχό, επειδή λειαίνει την επιφάνεια του υφιστάμενου επιχρίσματος και ταυτόχρονα μειώνει το πορώδες του με την εισπίεση παιπάλης, (που απελευθερώνεται από το δίσκο κοπής κατά την εργασία της τομής) μειώνει περαιτέρω τη δυνατότητα πρόσφυσης του νέου επιχρίσματος στο άνω τμήμα της τομής, διευκολύνοντας την εμφάνιση της ρωγμής.
δ) αν στο δάπεδο έχει κατασκευασθεί ανεστραμμένη μόνωση και το επίχρισμα πλήρωσης της τομής έχει συγκολληθεί και επί αυτού. Σε ανεστραμμένες μονώσεις επειδή οι επιστρώσεις δεν μπορούν να μεταφέρουν τα θερμικά φορτία (το καλοκαίρι) προς τα κατώτερα στρώματα της μόνωσης, καθώς μεσολαβεί το θερμομονωτικό υλικό, αναπτύσσονται υψηλότερες θερμοκρασίες απ’ ό,τι στις συμβατικές μονώσεις και συνεπώς αυξάνουν οι διαστολές της μόνωσης. Αυτές μπορούν να παρασύρουν και το επίχρισμα πλήρωσης της τομής (εγκιβωτισμού της μόνωσης) όταν αυτό έχει συγκολληθεί και πάνω στο δάπεδο, αποκολλώντας το από το υπόστρωμά του, προκαλώντας ρωγμές μεταξύ των οποίων και την οριζόντια.
Συμβουλή:γενικώς είναι ορθότερο η τομή να γίνεται σε ύψος τέτοιο ώστε η τσιμεντοκονία μαζί με το σοβατεπί να την υπερκαλύπτουν τουλάχιστον κατά 3 εκ.
4) όταν στην άνω όψη των σοβατεπί και σε επαφή με τον τοίχο υπάρχει μικρή κοιλότητα:
α) η κοιλότητα αυτή σχηματίζεται όταν δεν σφραγίζεται με επιμέλεια το κενό ανάμεσα στην κόλλα πλακιδίων και του σοβατεπί στην άνω απόληξη του σοβατεπί. Από το σημείο αυτό εισχωρούν όμβρια ή και ύδατα από οικιακή χρήση, (προς καθαρισμό τοίχων ή του δαπέδου του δώματος ή της βεράντας κλπ.). Η συσσώρευση ή η προσωρινή έστω εισροή υδάτων προκαλεί ανερχόμενες υγρασίες λίγο ψηλότερα από το σημείο εισόδου τους
β) ακόμη και όταν δεν σχηματίζεται η κοιλότητα αλλά εξαιτίας μεγάλου πάχους σοβατεπί, το οποίο συγκεντρώνει μεγαλύτερες ποσότητες υδάτων στην άνω όψη του και οι οποίες προκαλούν ανερχόμενες υγρασίες.
5) όταν εμφανίζονται «πρασινίλες» κάτω από το σοβατεπί στην επαφή του σχεδόν με το δάπεδο:
 |
| Το δεξί σοβατεπί στη βάση του εμφανίζει “πρασινίλα” γιατί συγκεντρώνει σκόνη και νερά που ευνοούν την ανάπτυξή της. |
α) το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται όταν δεν μεσολαβεί αρμοκονίαμα ή άλλη σφραγιστική μαστίχη μεταξύ του σοβατεπί και του δαπέδου. Η σκόνη που συσσωρεύεται σταδιακά λειτουργεί ως σφουγγάρι για τα ύδατα που θα έρθουν σε επαφή μαζί της και δημιουργεί ευνοϊκό περιβάλλον για να φυτρώσουν τα σαπρόφυτα που εμφανίζονται ως «πρασινίλα».
β)όταν οι συστολές και διαστολές του δαπέδου έχουν θραύσει το αρμοκονίαμα και έχει σχηματισθεί ρωγμή μέσα στην οποία συσσωρεύονται ύδατα και σκόνη προκαλώντας το ίδιο φαινόμενο.
Συμβουλή: Για την αποφυγή αυτών των φαινομένων είναι προτιμότερο να γίνεται χρήση ειδικών γωνιακών προφίλ για εσωτερικές γωνίες, τα οποία αποτρέπουν την εμφάνιση ρωγμών ή φωλεών στη βάση των σοβατεπί.
Γιώργος Μαυρουλέας
(Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων ή τμήματος αυτών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα)