 |
Ίδρωμα του τοίχου και μύκητες σε παγωμένη τρίεδρη γωνία
στο δάπεδο διαμερίσματος. Το πρόβλημα είναι καθαρά πρό-
βλημα διαφοράς θερμοκρασίας (μέσα ζέστη και κρύο έξω) |
Η εμφάνιση μυκήτων σε τοίχους ή οροφές εμφανίζεται όταν δεν υπάρχει θερμομόνωση. Τα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά. Εμφανίζονται ως μαύρα στίγματα κυρίως σε γωνίες (τρίεδρες ή δίεδρες ), καθώς αυτές είναι συνήθως πιο κρύες την περίοδο του χειμώνα από τις υπόλοιπες επιφάνειες, ή σε σκοτεινά μη καλώς αεριζόμενα σημεία (πχ ντουλάπες πίσω από έπιπλα ή κάδρα που εφάπτονται του τοίχου κλπ). Αν μάλιστα προσπαθήσουμε να τις σκουπίσουμε, παρατηρούμε ότι ένα ποσοστό αυτών των μυκήτων μένει πάνω στο πανί και ένα άλλο παραμένει στον τοίχο ή την οροφή. Η πιο συνηθισμένη περιοχή είναι οι βορινοί και δυτικοί τοίχοι της οικίας, χωρίς να αποκλείονται και άλλοι προσανατολισμοί (ειδικά αν προς αυτές τις κατευθύνσεις υπάρχουν βουνά ή όρη από τα οποία κατέρχονται παγωμένα ρεύματα αέρα).
Μύκητες μπορεί να εντοπίσουμε και πάνω σε μεταλλικά κουφώματα (πχ αλουμινίου ή σιδήρου) όταν αυτά δεν είναι θερμοδιακοπτόμενα.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί (όταν έχει γίνει θερμομόνωση από κάτω από την πλάκα σκυροδέματος) η εμφάνιση μυκήτων στα σημεία της οροφής που το μπετόν έχει περάσει ανάμεσα από τα θερμομονωτικά φύλλα και προκαλεί «θερμογέφυρα». Εκεί η εμφάνιση των μυκήτων ακολουθεί γεωμετρικά παραλληλόγραμμα σχήματα συνήθως.
Οι συμπυκνώσεις των υδρατμών εμφανίζονται ως «ίδρωμα» του τοίχου και μοιάζει σαν να έχουν τρέξει σταγόνες από αναψυκτικό τύπου κόλα στις επιφάνειες. Δηλαδή είναι υποκίτρινου χρώματος. Αυτά είναι σταγόνες που αφού υγροποιήθηκαν στις παγωμένες επιφάνειες έχουν τρέξει. Ειδικά σε βορινά WC ή κουζίνες, όπου η παραγωγή υδρατμών είναι πολύ μεγαλύτερη από τους υπόλοιπους χώρους, το φαινόμενο εμφανίζει μεγάλη ένταση το χειμώνα.
 |
| Ανάπτυξη μυκήτων στην οροφή. |
Η Αιτία:
Οι μύκητες αναπτύσσονται μόνο κατά τη διάρκεια του χειμώνα και εφόσον υπάρχει διαφορά θερμοκρασίας (μέσα ζέστη και έξω κρύο). Η διαφορά θερμοκρασίας δημιουργεί πίεση υδρατμών του εσωτερικού χώρου μεγαλύτερη από αυτή του περιβάλλοντος. Επειδή όμως τα αέρια είναι εκτατά (και οι υδρατμοί είναι νερό σε αεριώδη κατάσταση) ασκείται η πίεση υδρατμών πάνω στους εξωτερικούς τοίχους και τις οροφές. Καθώς όμως αυτοί έρχονται σε επαφή με τις παγωμένες επιφάνειες του τοίχου, (προφανώς τις μη θερμομονωμένες) υγροποιούνται και δημιουργούν έτσι (σε συνδυασμό με τη ζέστη στον εσωτερικό χώρο) ένα ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μυκήτων. Η ύπαρξη μάλιστα χαρτιού (πχ από γυψοσανίδα ή ταπετσαρία ή κάδρο κλπ) στην επιφάνεια ευνοεί ακόμη περισσότερο την ανάπτυξή τους.
Οι μύκητες αγαπούν το ημίφως και το σκοτάδι και τα μέρη στα οποία δεν υπάρχει καλός αερισμός γιατί εκεί μπορεί πιο εύκολα να επικαθήσουν και να συγκεντρωθούν οι κόκκοι της γύρης τους, αλλά και γιατί έχουμε μεγαλύτερη υγροποίηση υδρατμών πάνω στη σκόνη που επίσης επικάθεται πιο εύκολα στα σημεία αυτά.
Σημείο Δρόσου
Ονομάζεται σημείο δρόσου εκείνο το σημείο όπου η διαφορά θερμοκρασίας σε συνδυασμό με τη σχετική υγρασία του χώρου και την ικανότητα διαπνοής του δομικού υλικού, οδηγεί σε συμπυκνώσεις των υδρατμών.
 |
Ανάπτυξη μυκήτων σε εσωτερικό δωματίου. Το πρόβλημα
οφείλεται στην έλλειψη θερμομόνωσης. Δείτε πως διαγρά-
φεται η κολώνα που δεν έχει θερμομονωθεί καθώς και τα
σενάζια του τοίχου. Τα στοιχεία από σκυρόδεμα παρουσιά-
ζουν μικρότερη θερμική αντίσταση από τις τουβλοδομές. |
Αυτό είναι μετρήσιμο και υπάρχει ο σχετικός πίνακας που μας δίνει τα σημεία αυτά καθώς και την ποσότητα του νερού που θα υγροποιηθεί (βλ. μέθοδοι Glasser ή Neufert). Ένα μέσο τριάρι διαμέρισμα μιας πενταμελούς οικογένειας παράγει σε μία εβδομάδα περίπου 80 λίτρα συμπυκνωμένου νερού υπό μορφή υδρατμών. Δηλαδή αν μαζεύαμε και συμπιέζαμε (υγροποιούσαμε) αυτούς τους υδρατμούς θα γεμίζαμε μια ολόκληρη μπανιέρα με νερό!
 |
Μύκητες μέσα σε ντουλάπα. Η μία πλευρά
της ντουλάπας εφάπτεται σε εξωτερικό τοίχο
και η άλλη σε τοίχο προς το φωταγωγό της
πολυκατοικίας. Η έλλειψη θερμομόνωσης
και στις δύο είναι η προφανής αιτία του συμ-
πτώματος. |
Σε περιπτώσεις αμφιβολίας για την αιτία του προβλήματος, δηλαδή αν οφείλεται σε πλημμελή θερμομόνωση ή σε υγρασία που εισχωρεί από έξω, μπορεί να επικολληθεί κάποια πλαστική ταινία πάνω στην επιφάνεια με τα συμπυκνώματα. Αν εμφανιστεί υγρασία πάνω στην ταινία τότε όπως γίνεται κατανοητό, (επειδή η ταινία είναι αδιάβροχη) τούτη προέρχεται από συμπύκνωση υδρατμών. Αν η υγρασία εμφανιστεί πίσω από την ταινία τότε το πρόβλημα προέρχεται από υγρασία που εισχωρεί απ’ έξω.
Γενική παραδοχή πάντως αποτελεί ό,τι η υγρασία εισχωρεί συνήθως τοπικά –εντοπισμένα και επειδή μεταφέρει υδροδιαλυτά άλατα που παραμένουν μετά την εξάτμισή της ή και αντιδρούν με τα άλατα που υπάρχουν μέσα στα δομικά υλικά, προκαλεί διαφορετικού είδους συμπτώματα (βλ. σχετικό άρθρο μας για τη συμπτωματολογία υγρασιών σε τοίχους)
 |
Εκτεταμένη ανάπτυξη μυκήτων σε μη
θερμομονωμένο τοίχο από μπετόν.
Κίνδυνος για την υγεία των ιδιοκτητών |
Είναι επικίνδυνοι για την υγεία οι μύκητες;
Γενικώς οι εμφάνιση μυκήτων υποδηλώνει ένα μη καλώς θερμομονωμένο κτήριο. Αυτό σημαίνει ότι κτήριο που εμφανίζει μύκητες, είναι πιο υγρό από ότι συνήθως και άρα και πιο ανθυγιεινό.
Οι ίδιοι οι μύκητες όμως είναι πολύ ανθυγιεινοί και επικίνδυνοι για πολύ μικρά παιδιά, ή πολύ μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους και ασφαλώς για καταπονημένους ασθενείς. Μπορούν να οδηγήσουν (όταν βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα) σε αλλεργικό σοκ ή και άσθμα. Έρευνες έχουν δείξει ότι υπασκάπτουν την υγεία του ανθρώπου. Σημαντική αναφορά πρέπει να γίνει σε μελέτες που δείχνουν ότι σχεδόν για τις περισσότερες σοβαρές ασθένειες που γνωρίζουμε (οργανικές ή ψυχολογικές), η κακή συμβολή των μυκήτων στα κτήρια είναι ιδιαίτερα αξειοσημείωτη. Μια σύντομη περιήγηση στο διαδίκτυο για την αρνητική συμβολή των μυκήτων στην υγεία, θα αποδείξει την αλήθεια των προαναφερομένων. Για τούτο συστήνουμε τον τακτικό καθαρισμό των μυκήτων με διάλυμα νερού και μαγειρικής σόδας σε αναλογία 5% ή χλωρίνης σε αναλογία 10%, μέχρι να γίνουν εργασίες αποκατάστασης του προβλήματος.
Λύση:
Η τεχνική λύση εξαρτάται πολύ από την κάθε περίπτωση. Ένας ικανός και έμπειρος τεχνικός μπορεί να προτείνει κάποιες από τις παρακάτω:
1) Την εξωτερική θερμομόνωση του κελύφους του κτηρίου ή ακόμη και τοπικά (αν το επιτρέπει η αρχιτεκτονική δομή του κτηρίου. Στην εξωτερική θερμομόνωση των τοίχων επικολλάται και στερεώνεται ένα θερμομονωτικό φύλλο (συνήθως από πολυστερίνη) και πάνω σ’ αυτό απλώνεται ένα ειδικό ελαστικό σχετικά επίχρισμα, μέσα στο οποίο ενσωματώνεται ειδικό υαλόπλεγμα (μοιάζει με δίχτυ). Κατόπιν ολοκληρώνεται το φινίρισμα του συστήματος είτε με χρωματισμένο από πριν επίχρισμα είτε με επίχρισμα τέτοιο που μπορεί να βαφεί, με κατά προτίμηση σιλικονούχες- πυριτικές βαφές.
 |
| Ανάπτυξη μυκήτων σε ντουλάπα. |
Η λύση αυτή αποτελεί μόνιμη λύση στο πρόβλημα αν και εφόσον το θερμομονωτικό υλικό που θα τοποθετηθεί έχει ένα αναγκαίο πάχος (κατά προτίμηση μεγαλύτερο των 8 εκατοστών πολυστερίνης) ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη θερμική αντίσταση του τοίχου.
Στην περίπτωση που η οροφή δεν είναι θερμομονωμένη τότε είναι αναγκαίο να θερμομονωθεί με κάποιο σύστημα συμβατικής ή ανεστραμμένης μόνωσης.
2) την εσωτερική θερμομόνωση. Αν για διαφόρους λόγους δεν μπορεί να γίνει εφαρμογή εξωτερικής θερμομόνωσης στους τοίχους τότε επιλέγουμε ένα σύστημα εσωτερικής αντιμετώπισης του φαινομένου, οπότε είτε οδηγούμαστε στην εφαρμογή ενός συστήματος εσωτερικής θερμομόνωσης με θερμομονωτικά υλικά (κατά προτίμηση από πολυστερίνη) ικανού πάχους και επένδυση με γυψοσανίδα, είτε με ειδικά επαλειφόμενα υλικά που λειτουργούν αντισυμπυκνωτικά και αντιμυκητιακά, εφόσον ο περιορισμός των διαστάσεων του δωματίου, που επιφέρει το σύστημα στον εσωτερικό χώρο, είναι απαγορευτικός.
 |
Οι δύεδρες και τρίεδρες γωνίες είναι πιο κρύες από τις υπόλ-
οιπες επιφάνειες του τοίχου. Αυτός σημαίνει υψηλότερο ση-
μείο δρόσου και άρα πιο ευνοϊκό περιβάλλον στην ανάπτυξη
των μυκήτων. |
Σε ένα σύστημα εσωτερικής θερμομόνωσης δύο είναι τα κύρια σημεία που πρέπει να προσεχθούν: α) η φραγή για τους υδρατμούς και β) οι θερμογέφυρες από την οροφή και το δάπεδο που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα. Αυτά θα αναλυθούν όμως σε επόμενη ανάρτηση με λεπτομέρειες εφαρμογής.
Το σύστημα εσωτερικής θερμομόνωσης με πολυστερίνη και γυψοσανίδα αποτελεί μόνιμη λύση. Οι αντισυμπυκνωτικές και αντιμυκητιακές βαφές (πρέπει απαραιτήτως να εκπληρούνται και οι δύο όροι αν θέλουμε ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα) δεν αποτελούν μόνιμη λύση και ουσιαστικά έχουν ένα προσδόκιμο χρόνο ζωής όμοιο με αυτόν των υπολοίπων χρωμάτων. Η εταιρεία Monotech έχει ένα ειδικό σύστημα το οποίο μπορεί να προσφέρει αποτελεσματική λύση τόσο για τις συμπυκνώσεις των υδρατμών όσο και για τους μύκητες.
Μία ικανοποιητική λύση για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά όχι και για σημαντική θερμομόνωση των τοίχων, είναι η επικόλληση με μαγνητική κόλλα ειδικού θερμομονωτικού φύλλου από διογκωμένη πολυουρεθάνη, προκατασκευασμένη και η επένδυσή του με γυψοσανίδα. Η τεχνική αυτή λύση εξασφαλίζει από συμπυκνώματα και μύκητες αλλά δεν προσφέρει ικανοποιητική θερμομόνωση, καθώς παρά το χαμηλό συντελεστή του θερμομονωτικού αυτού υλικού, επειδή το πάχος του είναι πολύ μικρό (6mm μόλις) δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός ΕΝεργειακής Απόδοσης Κτηρίου). Το πλεονέκτημα αυτής της τεχνικής λύσης είναι ότι έχει πολύ μικρό πάχος (μόλις 2 cm) και αυτό σημαίνει ότι ενώ επιλύει μόνιμα το πρόβλημα δεν έχει αφαιρέσει σημαντικό χώρο από το εσωτερικό του διαμερίσματος.
Η επένδυση με γυψοσανίδα κρίνεται αναγκαία για το μη τραυματισμό του θερμομονωτικού φύλλου. Διαφορετικά θα μπορούσε σε χώρους που δεν μας ενδιαφέρει η αισθητική (πχ μέσα σε ντουλάπες) ή τμηματα επιφανειών όπου δεν κινδυνεύουν από τραυματισμούς, να μην επενδύσουμε το θερμομονωτικό φύλλο αλλά απλά να το στοκάρουμε και να το βάψουμε.
 |
Τοίχος δίχως θερμομόνωση με ένα μόνο τούβλο, πάνω μάλι-
στα από πυλωτή. |
Προσοχή: και σ’ αυτή τη λύση, στη συμβολή του δαπέδου με τον τοίχο, είναι αναγκαία η σωστή μελέτη για την αποφυγή ανερχόμενης υγρασίας από συμπυκνώματα στο συγκεκριμένο σημείο του δαπέδου. Όπως προαναφέραμε, αυτή η εφαρμογή θα αναλυθεί σε επόμενο άρθρο. Για λεπτομέρειες πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Συνηθισμένη ερώτηση: «Μα τόσα χρόνια γιατί δεν παρουσιαζόταν το πρόβλημα;»
Αν για πολλά χρόνια δεν παρουσιαζόταν το πρόβλημα με τους μύκητες και αυτό παρουσιάστηκε πρόσφατα πρέπει να ελέγξετε ποιες από τις παρακάτω συνθήκες έχουν τροποποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν:
1) γέννηση παιδιού (συνήθως οι γονείς φοβούνται να αερίζουν επαρκώς το χώρο για να μην κρυώσει το μωρό αλλά έτσι αυξάνεται η σχετική υγρασία μέσα στο σπίτι ή και αυξάνουν τη θερμοκρασία θέρμανσης, οπότε ανεβάζουν θερμοκρασιακά και το σημείο δρόσου στα ευπαθή με καλώς θερμομονωμένα σημεία της οικίας)
2) πρόσφατη αλλαγή κουφωμάτων. Αυτή περιορίζει πλέον τον αερισμό της οικίας αυξάνοντας κατά συνέπεια τον αριθμό των σπόρων των μυκήτων
3) χειμώνας με πολλές βροχές και κρύα. Προκαλεί τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των μυκήτων
4) τοποθέτηση υγραερίου. Αυξάνει την ποσότητα των υδρατμών η καύση του.
5) αλλαγή των συνηθειών κατοίκησης ή και αλλαγή του ενοίκου (μη επαρκής αερισμός πλέον και υψηλότερη θερμοκρασία για τη θέρμανση ή διαρκής θέρμανση του χώρου)
 |
| Παρατηρήστε τόσο πως αναπτύσσονται οι μύκητες αλλά και τη ροή των υγροποιημένων υδρατμών-συμπυκνωμάτων. |
Ο αερισμός του σπιτιού:
Ο αερισμός του σπιτιού πρέπει να είναι τακτικός. Είναι σωστό να επιλέγονται κατ’ αρχήν υλικά και συστήματα δόμησης που αναπνέουν επαρκώς αλλά από εκεί και πέρα, ο ανά μία ώρα πεντάλεπτος αερισμός του σπιτιού, εξασφαλίζει εκτός από την εκτόνωση των υδρατμών, υγιεινό αέρα και ευχάριστη ατμόσφαιρα χωρίς θερμικές απώλειες.
Γιώργος Μαυρουλέας
Πρόεδρος της Ecobuilders AE – MONOSCIENCE
Τηλ. Επικοινωνίας: 210 6085528
(Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων ή τμήματος αυτών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα)
